Özel Eğitimli Bireylerin Hakları Konusunda Aile Farkındalığına İlişkin Nitel Bir Araştırma

Ayça ORHAN; Neslihan ÖZDEMİR; Elif VARLICA; Sezer ÇALIŞKANOĞLU

doi:10.5281/zenodo.14575301

Yazarlar

Ayça ORHAN Sakarya Üniversitesi https://orcid.org/0000-0003-3223-0655
Neslihan ÖZDEMİR meb https://orcid.org/0009-0008-6536-3351
Elif VARLICA meb https://orcid.org/0009-0003-1898-7501
Sezer ÇALIŞKANOĞLU meb https://orcid.org/0009-0000-7155-4703

DOI:

https://doi.org/10.5281/zenodo.14575301

Anahtar Kelimeler:

Özel Eğitim, Çocuk Hakları

Özet

Çocuklar toplumumuzun geleceğidir. Değişen dünya koşullarında çocuklara eskiye oranla büyük önem verilmektedir. Aileler çocuklarının güzel bir geleceğe sahip olmaları için çok fazla çaba sarf etmektedirler. Her çocuk, doğuştan bazı haklara sahiptir. Bu hakların başında; eğitim, yaşama, barınma, sağlık gibi haklar gelmektedir. Tüm dünyada çocukların sahip olduğu hakları açıklayan ve bu hakların korunmasını, çocuk hakları sağlamaktadır. Çocuklar arasında bazı özel eğitime ihtiyaç duyan bireyler bulunmaktadır. Ülkemiz başta olmak üzere tüm dünyada son yıllarda özel eğitime ihtiyaç duyan öğrenciler hakkında çok sayıda çalışma yapılmaktadır. Özel gereksinimli bireylere tanımlanmış birçok hak bulunmaktadır. Ülkemizde 575 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile özel eğitim ihtiyacı olan bireylere, özel eğitim sınıflarında kendi akranlarıyla eğitim almalarına karar verilmiştir. Bu hak bireylere fırsat eşitliği sağlayarak, ayrımcılık olmadan öğrenim imkânı sağlar. Özel eğitime ihtiyaç duyan bu çocuklar, okul öncesi eğitimden başlayarak ömür boyu öğrenim imkanına sahiptirler. Çocuklara verilen bu hakların bilinmesi ve korunması tüm çocuklar için önem arz etmektedir. Bu hususta en büyük görev ailelere düşmektedir. Bu çalışmada, özel gereksinimli çocuklar kategorize edilerek, ailelerinin özel gereksinimli çocuklarının haklarından ne derecede haberdar olduklarının araştırılması amaçlanmıştır. Araştırmada nitel araştırma desenlerinden durum çalışması kullanılmıştır. Sakarya ilinde bulunan 12 farklı okulda öğrenim gören 65 özel eğitimli çocuğun aileleri ile görüşme yapılmıştır. Araştırma sonucunda ailelerin bazı haklarından haberdar olmadıkları sonucuna ulaşılmıştır. Aileler sadece RAM’dan bilgi almaktadırlar. Haber alma kaynakları yetersizdir. Aile eğitimleri arttırılarak bireylerin daha bilinçli olmasını sağlayacağı düşünülebilir. Bu çalışmayla, özel gereksinimli bireylerin hakları konusunda aileler, okullar, öğretmenler, özel eğitim kurumları, rehabilitasyon merkezlerinin ve akademisyenlerin bilinçlendirilmesi amaçlanmıştır.

Referanslar

Ağır, M. (2020). Otizmde aba terapisinin önemi. 10.07.2023, https://www.milliyet.com.tr/pembenar/mine-agir/otizmde-aba-terapisinin-onemi-2911541

mine ağır, 2020.

Akyüz, E. (2001, Temmuz, Ağustos, Eylül). Çocuk hakları sözleşmesinin temel ilkeleri ışığında

çocuğun eğitim hakkı. Milli Eğitim Dergisi, 1(151).

Ataman, A. (2005). Özel gereksinimli çocuklar ve özel eğitime giriş, Ankara: Gündüz Eğitim

ve Yayıncılık.

Batu, S. Ve Kırcaali İftar, G. (2006). Kaynaştırma. Ankara: Kök Yayıncılık

Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2010), Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.

Cılga, A. (2001, Temmuz, Ağustos, Eylül). Çocuk hakları ve eğitimi. Milli Eğitim Dergisi, 1(151).

Daşbaş, S. (2013, Nisan). Özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerinde ailelere yönelik sosyal hizmet uygulaması: bir değerlendirme araştırması. Toplum ve Sosyal Hizmet Dergisi, 24(1),

Demirel, S. (2005, Mayıs). Özel eğitim ve rehabilitasyon hizmetlerinde aile eğitiminin önemi. Ufkun Ötesi Bilim Dergisi, 5(1), 67.

Dirican, R. (2018). Tarihi süreçte çocukluk ve çocuk hakları. Çocuk ve Gelişim Dergisi (ÇG- D) Journal of Child and Development (J-CAD), 2(1), 51-62.

Güçlü, S. (2016). Çocukluk ve çocukluğun sosyolojisi bağlamında çocuk hakları. Sosyoloji Dergisi, (1ozel), 1-22.

Güler, A., Hacıoğlu M. B. ve Taşgın, S. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.

Güler Yıldız, T. (2017). Anne baba eğitimi. Ankara: Pegem Akademi.

Kıncal, R. Y. (Ed.). (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Nobel Yayıncılık.

Millî Eğitim Bakanlığı Tebliğler Dergisi. (2010). Evde ve hastanede eğitim hizmetleri yönergesi. Sayı: 2629, 104.

Özel Eğitim Konseyi - Raporlar - Görüşmeler – Kararlar. (1991). 24. Millî Eğitim Bakanlığı, Bilim ve Sanat Merkezleri. Ankara: Meb Yayınları.

Özyürek, M. (2005). Bireysel farklılıkları inceleme yaklaşımları. Ankara: Kök Yayıncılık. Sığrı,Ü., 2021, Nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Beta Yayıncılık.

Tanap Sosyal ve Çevresel Yatırım Programları El Kitabı (2019). Otizm spektrum bozukluğu ile ilgili merak ettiğiniz her şey. Tohum Otizm Vakfı. www.tohumotizm.org.tr.

UNICEF (2004). Çocuk haklarına dair sözleşme. 07.09.2023. https://www.unicefturk.org/public/uploads/files/UNICEF_CocukHaklarinaDairSozlesme.pdf

Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.

Sayılı Kanun Hükmünde Kararname (1997). 30.05.1997 tarihli ve 573 sayılı Özel Eğitim İhtiyacı Olan Bireylerin Yasal Hakları.

URL 1: 17.08.2023, https://samiyucelegitimuygulamaokulu.meb.k12.tr/icerikler/ozel-egitim- nedir_2899337.html

Özel Eğitimli Bireylerin Hakları Konusunda Aile Farkındalığına İlişkin Nitel Bir Araştırma

Yazarlar

DOI:

Anahtar Kelimeler:

Özet

Referanslar

İndir

Yayınlanmış

Nasıl Atıf Yapılır

Sayı

Bölüm

Lisans

YAYINCI

Makale Gönder

Dil

Bilgi